Obrona Cywilna została zdefiniowana w Polsce na nowo w dniu 18 grudnia, kiedy to Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o obronie cywilnej. Jej pełna nazwa brzmi „Ustawa z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej”. Ustawa stanowi rewolucję w polskim systemie ochrony ludności cywilnej w czasie sytuacji kryzysowych oraz w czasie wojny regulując kompetencje poszczególnych instytucji odpowiedzialnych za ochronę ludności. Co zmieni się w związku z wejściem w życie nowej ustawy? Zacznijmy od zagadnień ogólnych.
Co określa ustawa o Obronie Cywilnej?
Ustawa określa zadania ochrony ludności i obrony cywilnej, wskazuje organy i podmioty realizujące zadania ochrony ludności i obrony cywilnej, stanowi zasady planowania ochrony ludności i obrony cywilnej. Nowa ustawa definiuje zasady funkcjonowania systemów wykrywania zagrożeń oraz powiadamiania, ostrzegania i alarmowania o zagrożeniach. Co jest nowością Ustawa określa zasady użytkowania i ewidencjonowania oraz warunki techniczne obiektów zbiorowej ochrony.
Nowe prawo definiuje zasady funkcjonowania i organizację obrony cywilnej oraz sposób powoływania personelu do obrony cywilnej, a co ważne opisuje też zasady finansowania ochrony ludności i obrony cywilnej.
Definicja Obrony Cywilnej
Zgodnie z Ustawą Ochrona ludności to system składający się z organów administracji publicznej wykonujących zadania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa ludności przez ochronę życia i zdrowia ludzi, mienia, w tym zwierząt, infrastruktury niezbędnej do zaspokojenia potrzeb bytowych, dóbr kultury i środowiska w sytuacji zagrożenia, zwanych dalej „organami ochrony ludności”, podmiotów wykonujących te zadania, zwanych dalej „podmiotami ochrony ludności”, oraz zasobów ochrony ludności.
Obrona cywilna to również realizacja zadań określonych w art. 61 lit. a Protokołu dodatkowego do Konwencji Genewskich z 12 sierpnia 1949 r. dotyczącego ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych (Protokół I), sporządzonego w Genewie dnia 8 czerwca 1977 r. (Dz. U. z 1992 r. poz. 175 oraz z 2015 r. poz. 1056), zwanego dalej „Pierwszym Protokołem dodatkowym do Konwencji Genewskich z 12 sierpnia 1949 r.”, mająca na celu ochronę ludności cywilnej przed zagrożeniami wynikającymi z działań zbrojnych i ich następstw.
Obrona Cywilna w trakcie wojny
„Ustawa z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej” stanowi, że z chwilą wprowadzenia stanu wojennego i w czasie wojny ochrona ludności staje się obroną cywilną, organy ochrony ludności stają się organami obrony cywilnej, podmioty ochrony ludności stają się podmiotami obrony cywilnej, zasoby ochrony ludności stają się zasobami obrony cywilnej.
Zadania ochrony ludności i obrony cywilnej
Ustawa widzi dwa wyraźne obszary jeśli chodzi o zadania obrony cywilnej. Pierwszy to przygotowanie organów administracji publicznej do realizacji zadań ochrony ludności i obrony cywilnej, w tym na podejmowaniu działań ukierunkowanych na zapewnienie ciągłości działania organów administracji publicznej i na organizowaniu szkoleń i ćwiczeń organów ochrony ludności i podmiotów ochrony ludności, przygotowujących do działania w przypadku wystąpienia zagrożenia, z uwzględnieniem konieczności zapewnienia spójności działań militarnych i pozamilitarnych w obronie państwa;
Drugi to przygotowanie ludności do właściwego zachowania się w sytuacji wystąpienia zagrożenia przez zwiększanie świadomości zagrożeń i społecznej odporności.
Finansowanie Obrony Cywilnej
Podstawą finansowania realizacji zadań ochrony ludności i obrony cywilnej jest Program Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej. Polski parlament przyjął, że 0,3% PKB kierowane będzie na zadania związane z realizacją zadań z zakresu obrony cywilnej. Takie systemowe zagwarantowanie kwestii finansowania pozwoli na realizację wieloletnich zadań wymagających dużych i rozciągniętych w czasie inwestycji w bezpieczeństwo obywateli.
Infrastruktura Obrony Cywilnej
Według ustawy infrastrukturą niezbędną do realizacji zadań ochrony ludności i obrony cywilnej jest infrastruktura zapewniająca w szczególności: schronienie lub nocleg, zaopatrzenie w wodę i żywność oraz w produkty lecznicze, energię elektryczną, paliwo, łączność, usługi teleinformatyczne i transport, udzielanie pierwszej pomocy, kwalifikowanej pierwszej pomocy i świadczeń opieki zdrowotnej, magazynowanie i dystrybucję rezerw materiałowych, realizację działań ratowniczych, pomocy humanitarnej i pomocy doraźnej, wykrywanie zagrożeń, powiadamianie, ostrzeganie i alarmowanie o zagrożeniach, funkcjonowanie usług publicznych.
Pełną treść „Ustawy z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej”.
